We zijn nog geen nieuw Kabinet rijker, maar wel een Miljoenennota! In dit document staan de belangrijkste aandachtspunten en beleid voor het komende jaar. Het klimaat is daar een belangrijk onderdeel van, uit de uitgelekte stukken (ook een traditie) bleek al dat ruim 6,8 miljard euro beschikbaar zou komen. Enerzijds heeft dit te maken met een roep uit de maatschappij om meer aandacht voor dit thema, maar zeker ook het Urgenda vonnis speelt hier een belangrijke rol. Mijn interesse zit hem vooral in de gebouwde omgeving, in dit blog de belangrijkste zaken op een rijtje.
De gebouwde omgeving in de Miljoenennota
De komende maanden gaan meer details bekend worden over de maatregelen en kansen voor de gebouwde omgeving. De Tweede Kamer zal ongetwijfeld nog wat in te brengen hebben. Toch heb ik mijn best gedaan alvast wat belangrijk en opvallende zaken op een rij te zetten.
Er zal ruim 1,5 miljard geïnvesteerd worden om verduurzaming van de gebouwde omgeving te stimuleren. Dit wil het Kabinet bereiken door de energiebesparingsplicht strenger te maken. Uit het stuk van BZK: Daarnaast geven we samen met partijen uit de utiliteitsector richting aan de verduurzaming via streefdoelen, routekaarten en eindnormen. Kortom, verduurzamen zal steeds meer met wettelijke ‘dwang’ gepaard gaan. Of het nou minimale isolatienormen zijn voor de woningen waarin we wonen of eisen voor kantoorpaden. Om ondernemers te stimuleren werk te maken van deze toenemende verplichtingen zal er meer subsidie beschikbaar komen. Denk aan een verhoging van de EIA en MIA/VAMIL regelingen van 2022 tot 2024. Deze regelingen geven een fiscaal voordeel wanneer een kantoorpand bijvoorbeeld wordt geïsoleerd of warmtepomp wordt geplaatst.
Daarnaast zet de Rijksoverheid vooral extra in het op individuele spoor, het stap voor stap verduurzamen. Zoals voorspeld zou dit al extra aandacht gaan krijgen. Er is de afgelopen maanden al druk gelobbyd voor een Nationaal Isolatieprogramma en meer subsidie voor de hybride warmtepomp, maar krijgen deze partijen hun zin? Het ziet er wel naar uit, want er zullen van 2022 tot 2024 middelen beschikbaar komen voor: een nationaal isolatieprogramma, stimulatie van hybride warmtepompen en verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. Waarschijnlijk kunnen particulieren rekenen op een hoger subsidiebedrag voor isolatie en warmtepompen vanaf 2022. Om al deze eigenaren te voorzien van onafhankelijke informatie komt er een landelijk digitaal platform waarop gebouweigenaren informatie kunnen inwinnen. Voor VvE’s komt zelfs een eigen platform.
The good, the bad and the green
Laten we vooropstellen dat meer versnelling voor het klimaat een goede ontwikkeling is. Ik hoor ook graag van mijn lezers wat ze zelf goede, slechte of halfrijpe voorstellen vinden. Zelf ben ik blij dat de isolatievouchers niet hun plek hebben gevonden in de voorstellen, maar dit kan nog wijzingen in de onderhandelingen. Ik denk dat een verhoging en versteviging van de huidige subsidieregelingen beter werkt plus het beschikbaar stellen goede leningsfaciliteiten en informatievoorziening. De isolatievouchers in Engeland hebben laten zien dat dit in de praktijk niet naar behoren werkte.
Aansluitend daarop vind ik het vooral interessant dat een uitspraak of we gaan kiezen voor isolatienormen voor de gebouwde omgeving ontbreekt. De ‘standaard- en streefwaarden’ komen alleen in de bijlage van de stukken voor. Dit sluit aan bij een bredere observatie. Ik begrijp dat een Miljoenennota over euro’s gaat. Maar de verduurzamingsopgave laat zich niet oplossen door alleen geld ter beschikking te stellen. Zo kan ik weinig vinden over hoe van de collectieve wijkaanpakken een succes te maken en is de opgave in de gebouwde omgeving vooral teruggebracht tot individuele maatregelen.
Dit laatste zou je van zeggen: ‘Sven, jij vraagt toch al jaren om meer aandacht voor stap voor stap verduurzamen’. Ja, dat klopt, maar het afschrijven van de wijkaanpakken ben ik ook geen voorstander van. In de Miljoenennota moeten we het doen met: ‘’in 2022 volgt een uitgebreide evaluatie van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW)’’. Wat ik wel kan vinden is de wens ruim 315 miljoen euro in verschillende jaren beschikbaar te stellen voor het WarmtelinQ project. In 2021 wordt bijvoorbeeld aan de Gasunie een lening verstrekt om een warmtenet te realiseren tussen de Rotterdamse haven en Delft, Rijswijk en Den Haag.
Een beslissing waar veel verschillende meningen over zullen komen is de keuze 750 miljoen euro te reserveren om oude aardgasleidingen geschikt te maken voor waterstof. Ook voor de verwarming van gebouwen. Dit is gerust een historisch besluit te noemen, wat mij doet denken aan de beslissing om in de jaren 60 het aardgas te introduceren in heel Nederland. Destijds verving dit aardgas het stadsgas in allemaal lokale infrastructuur.