Er valt wat te leren van de gasklevers en populisten.
Het was afgelopen week weer raak. Het PBL gaf toe in de kostenberekeningen van de verduurzaming van woningen een aantal kosten niet meegenomen te hebben. Andere organisaties, zoals Aedes, gaven eerder al aan dat de verduurzamingskosten tot wel 50% hoger kunnen uitvallen. Dit is natuurlijk voer voor de populisten die twijfelen aan de noodzaak en haalbaarheid van de klimaatplannen en het geeft gasklevers nog meer redenen om de aardgasvrije plannen van gemeenten sceptisch te bekijken. De verdediging van alle klimaatplannen begon direct, want de boze tegenstanders mogen niet te veel ruimte krijgen.
Ik kijk hier anders naar. Er valt wat te leren van de gasklevers en populisten. Sterk nog, soms hebben ze ook gewoon gelijk. De meeste critici zijn niet tegen de doelstellingen van het Klimaatakkoord, maar de routes die gekozen worden. Vooral de gebouwde omgeving geeft hoofdpijn. Gigantische investeringen, beperkte CO2-reductie met troep in de woning én de rekening bij de burger. Of dit de hele waarheid is maakt niet uit, dit is het gevoel.
Daarbij komt de stevige inzet op aardgasvrij. Er gaat geen verjaardagsfeestje voorbij zonder dat ik het moet uitleggen. Veel mensen vinden het overdreven, de alternatieven te duur en begrijpen niet waarom wij van aardgas af gaan en omringende landen erop. Deze mensen zijn niet allemaal gasklevers of populisten, maar hebben simpelweg geen behoefte aan een lege portemonnee zonder daar iets voor terug te krijgen.
Verschillende ideologieën
Deze 7 miljoen huiseigenaren worden nu bestookt door verschillende ideologische boodschappen. Allemaal hebben ze hét antwoord paraat en een mooie planning tot aan 2050. De mantra’s klinken als volgt:
1. De laagste maatschappelijke kosten zijn het belangrijkst
2. Warmtenetten zijn van monopolisten en veel te duur
3. Beginnen met isoleren is het belangrijkst en altijd verstandig
4. Isoleren is zonde van je geld, wacht op innovaties en gebruik slimme technieken
5. Vergeet al die warmtepompen, waterstof is de oplossing
Een energietransitie plannen bestaat niet. Een oplossing die overal past ook niet. We kijken te weinig naar het hele energiesysteem en dit is een stuk complexer dan het simpelweg kiezen voor een van de bovenstaande opties. Flexibiliteit is het sleutelwoord komende 30 jaar. Nu bijvoorbeeld alle gasleidingen verwijderen zou wel eens na 2030 gezien kunnen als een enorme blunder. Het is daarom ook terecht dat de aardgasvrije wijken zich vooral op de komende 10 jaar richten, die zijn al moeilijk genoeg om te plannen. Wachten is ook niet echt een optie als we onze CO2 doelen enigszins serieus nemen.
Wat willen gasklevers?
Maar goed, we hebben nog geen antwoord op de vraag van deze blog. Wat willen die gasklevers? Kijk eens in de spiegel, je weet het antwoord zelf ook wel. Er bestaan helemaal geen gasklevers. Er bestaan wel mensen die prettig willen kunnen koken, een gezond huis willen of geen koude voeten meer. Wat we kunnen leren van deze critici is dat de energietransitie te veel over de energietransitie gaat. Behalve de experts die dit soort blogs lezen is bijna niemand geïnteresseerd in de technische route of juiste ideologische kleur. Ik begrijp best dat gemeenten nu op zoek zijn naar mogelijkheden gasklevers te verplichten van het aardgas af te stappen, maar dit is natuurlijk niet de eerste vraag die je jezelf zou moeten stellen.
De verduurzaming van woningen moet gaan over de kwaliteit van wonen. Integraal durven te kijken met oog voor de wensen van bewoners en eigenaren. Daarnaast moeten we als experts het eerlijke verhaal durven te vertellen. We kunnen het niet maken in de woningen die nu van het aardgas afgaan 5 jaar later terug te komen met de boodschap dat de fundering hersteld moet worden of dat het asbest nu echt niet meer kan. Nog fouter is het aardgasvrij maken van woningen en het niet hebben over de woonlasten. Sterker nog, in de meeste gevallen gaan vooral mensen met een kleine portemonnee erop achteruit omdat aardgasvrij nu eenmaal geen terugverdientijd kent en vaak hogere vaste lasten.
Tijd voor meer klimaat populisten!
Populisme (van het Latijnse populus, "volk") is een manier van politiek bedrijven, waarin de centrale tegenstelling die tussen "het volk" en "de elite" is, en waarbij de populist de kant van "het volk" kiest.
Zeker bij de verduurzaming van de woningen mogen we wat vaker de kant van het volk kiezen. Dit kan ook zonder in de hand te spelen van politici die het klimaatprobleem ontkennen of het als stok gebruiken. Laten we nu beginnen. Welke ideeën voor populistische klimaatmaatregelen hebben jullie?
Volg Transitiepaden nu ook op LinkedIn en ontvang regelmatig inspirerende artikelen en berichten.
Comentários