Afgelopen jaren ging het al veel over het klimaat en alle maatregelen die we moeten accepteren: aardgasvrij wonen, extra isoleren, elektrisch rijden etc etc. Dit lijkt alleen bij lange na niet voldoende om de doelstellingen uit het Parijs Klimaatakkoord en Europa te behalen. De studiegroep ‘Invulling klimaatopgave Green Deal’ doet daar in haar rapport ‘Bestemming Parijs’ nog een schepje bovenop. De gevolgen van hogere Europese klimaatdoelstellingen heeft gevolgen voor het Nederlandse klimaatbeleid en ook geen klein beetje.
Bestemming Parijs en de gevolgen
In het Nederlandse klimaatakkoord gaan we uit van een CO2 reductie van 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990. Europa komt nu met de aanscherping tot 55 procent reductie. Dit klinkt niet heel spannend, maar heeft grote gevolgen. Specifiek voor de gebouwde omgeving betekent dit bijna een verdubbeling van de ambities. Denk hierbij aan: meer en sneller isoleren van woningen en gebouwen, extra aandacht voor hybride toestellen om aardgas verbruik terug te dwingen. Om mensen te bewegen meer maatregelen te nemen liggen meer isolatie subsidie of het stimuleren van warmtepompen voor de hand, aldus het rapport.
Specifiek benoemd het rapport voor de gebouwde omgeving twee centrale beleidsvraagstukken:
• Normeren van emissies in de bestaande bouw, ten behoeve van duidelijkheid en zekerheid voor burgers en bedrijven. Kortom, bepaalde kwaliteitseisen aan het energieverbruik in de bestaande bouw, zodat we kunnen standaardiseren en opschalen. In Nederland wordt hier al aan gewerkt door bijvoorbeeld bepaalde energielabel eisen aan kantoorgebouwen en de standaard en streefwaarden voor bestaande woningen.
• Betere beprijzing van het gebruik van aardgas en bieden van extra subsidiemiddelen, om beter te sturen op de opgave met oog voor betaalbaarheid. Kortom, het vervolgen van de prijs van aardgas zodat mensen minder gaan verbruiken en tegelijkertijd isolatie en aardgas alternatieven subsidiëren. Dit verhogen van de gasprijs geeft direct een spanningsveld met het betaalbaar houden van de energierekening. Onder andere de VVD heeft in haar verkiezingsprogramma opgenomen dat de energierekening zou moeten gaan dalen.
Wie dit moet gaan betalen, daar geeft het rapport geen antwoord op. Wel wordt gewaarschuwd om dit voor rekening van de burger te laten komen, want dat zou draagvlak onder druk zetten. Het betalen van deze maatregelen uit de algemene middelen of via een hogere staatsschuld is dan het alternatief. Een kritische noot van onze kant is dat dat uiteindelijk ook betaald moet worden door burgers, geld is, ondanks het massale bijdrukken, niet gratis. Een eerlijk en slim klimaatbeleid begint bij het erkennen van het simpele feit: het gaat geld kosten, ook van de Nederlandse middenklasse. In een andere alinea wordt dit ook erkent door de commissie die schrijft:
''De invulling van de opgave is moeilijk denkbaar zonder verhoging van zowel de overheidsuitgaven als lasten voor burgers en bedrijven''
Een einde aan woonlastenneutraal?
Een van politieke obsessies van de afgelopen jaren is woonlastenneutraal. Kortom, de verduurzamingsopgave mag niet leiden tot hogere maandlasten. Alle installateurs en bouwbedrijven die ik heb gesproken geven daarop al snel toe: dit is wensdenken. Voor lang niet alle Nederlandse woningen is het mogelijk de verduurzamingsopgave te bekostigen uit de huidige energierekening. Zeker niet in het geval van kleinere woningen met een beperkte energierekening. Gelukkig geeft dit rapport ook wat vragen mee voor de komende regering met de onderstaande drie vragen voor de gebouwde omgeving. Daarbij staat gelukkig de vraag centraal of het over betaalbaar moet gaan of woonlastenneutraal.
Naast deze drie centrale vragen voor de regering zijn er ook een reeks van beleidsvoorstellen gedaan. Isolatienormen voor huur en koopwoningen, subsidies voor meer duurzame nieuwbouw en aandacht voor hybride warmtepompen komen hierop voor. Het mag duidelijk zijn, willen we de doelen voor 2030 behalen dan is meer standaardisatie en stimulering noodzakelijk.
