Twee jaar, miljoenen euro’s subsidie en proceskosten verder, zijn er slechts 206 woningen van het aardgas af. Zo beschrijft de Volkskrant op 18 januari. Op het eerste oog roept dit een hoop vragen op, maar gelukkig is er genoeg nuance te vinden in het artikel. De waarheid is dat aardgasvrij complexer is dan iedereen van te voren dacht. Vooral collectieve warmtenetten realiseren en alle eigenaren op één rij krijgen blijkt ingewikkeld en kostbaar. Ondertussen is er ook kritiek hoorbaar op de huidige focus van het programma aardgasvrije wijken.
Wat zijn de resultaten?
Het aardgasvrij maken van woningen is ingewikkeld. Dat laat het resultaat van 206 woningen zeker zien. Deze woningen bevinden zich in een van de 27 proefwijken die subsidie hebben gekregen van de overheid om aardgasvrij haalbaar te maken. Voorwaarde van deze subsidieaanvraag was ook dat er snel begonnen kon worden. Twee jaar later lijkt de conclusie dat de aanpak niet werkt ook gemakkelijk om te trekken. Toch is dit net wat te simpel en doet het harde werken van die vele ambtenaren en ondernemers tekort.
Resultaten die de Volkskrant niet benoemd zijn: Inzicht in de noodzaak te standaardisatie en opschaling, ontwikkeling van wijkgerichte aanpakken en inzicht in de vele wet- en regelgeving die in de weg zit of ontbreekt. Neem bijvoorbeeld de constante wijziging van het wel of niet verplicht mogen afsluiten van aardgas (voor koken). De wispelturige houding van de Rijksoverheid is zeker een van de factoren waarom niet meer woningen van het aardgas zijn afgehaald. Meest storende vind ik nog wel fetish met woonlastenneutraal.
Hoe nu verder?
De focus en retoriek rond aardgasvrij is aan vernieuwing toe. Waar een aantal jaar geleden gemeenten nog elkaar overboden om als eerste stad aardgasvrij te worden is nu meer realisme en inzicht in de opgave. Zonder wet- en regelgeving om een einddatum van het aardgas te noemen en een zekere dwang is het op grote schaal omschakelen van aardgas naar een andere bron erg lastig. Niet onmogelijk, mits het alternatief duidelijke voordelen biedt en maatschappelijk wordt geaccepteerd. Zo ver zijn we nog lang niet met de warmtenetten en all electric systemen. Waterstof en groen gas wat op meer sympathie kan rekenen, dat lijkt dan weer te ver weg.
Maar wat dan? Het Volkskrant artikel biedt daar al extra informatie over. De nieuwe wijkaanpakken gaan zich niet exclusief meer richten op aardgasvrij, maar op energiebesparing, isolatie en CO2 reductie. Het resultaat is een aanpak die zich meer richt op het ritme en de behoeften van bewoners. De een is nu klaar voor een warmtepomp, de ander wil eerst nog isoleren en een comfortabeler huis. De vraag is alleen of deze stapsgewijze aanpak voldoende tempo biedt en het wijkgericht aardgasvrij kan vervangen. Uiteindelijk zal een keer besloten moeten worden het aardgas te stoppen. Of krijgen we dan toch meer hybride warmtepompen en een toekomstig gasnet op groen gas of waterstof? Ik hoor graag wat jullie hiervan denken.