Dat de energietransitie geld kost, dat is iedereen ondertussen duidelijk. Dat het de een meer geld zal kosten dan de ander, daar ontstaat veel discussie over. Berekeningen over het aantal huishoudens in Nederland dat moeite heeft met het betalen van de maandelijkse energierekening zou tot 2030 wel eens kunnen oplopen tot 1,5 miljoen. Met zo’n urgentie discussie ontstaat natuurlijk de vraag: wat is energiearmoede? Dit blog maakt deel uit van de serie: Energietransitie betekenis. Met deze serie proberen we alle basiskennis die nodig is om de energietransitie te begrijpen gratis ter beschikking te stellen.
De betekenis van energiearmoede
In een eerder artikel gaf ik aan dat energiearmoede in Nederland ‘formeel’ niet bestaat. Veel aandacht voor energiearmoede als thema is er in Nederland nooit geweest. Dit in tegenstelling tot Engeland wat de definitie van energiearmoede als volgt omschrijft: ’Een huishouden is energiearm wanneer meer dan 10% van het besteedbaar inkomen uitgegeven wordt aan het adequaat warm houden van de woning’’.
Het is deze definitie die steeds vaker terug te lezen is in de kranten en in rapporten. Energiearmoede raakt vooral de Nederlandse huishoudens met het laagste inkomen. Dit komt omdat energie een relatief groter deel uitmaakt van je maandelijks uitgaven als je minder inkomen hebt. Als voorbeeld: Iemand die 3.500 euro bruto per maand verdiend merkt minder van 10 euro extra aardgaskosten dan iemand die minimumloon (1.684,80 euro) verdiend.
Hoe groot is het probleem van energiearmoede?
De inschattingen lopen uiteen, maar diverse studies uit 2019 en 2020 geven aan dat 770.000 huishoudens in Nederland meer dan 10% van hun besteedbaar inkomen aan energie uitgeven. Met de grote energietransitie en aardgasvrije opgave in de bestaande woningvoorraad neemt dit huishoudens met energiearmoede sterk toe. Een groot deel van de investeringen in verduurzaming zijn namelijk niet woonlastenneutraal te maken.
Omdat nationaal beleid nog ontbreekt pleiten onderzoeksbureaus zoals TNO voor een duidelijke aanpak. Per gemeente kan veel geregeld worden, maar zaken met veel invloed op de energierekening zoals duurzaamheidssubsidies en energiebelasting zijn toch echt nationale aangelegenheden.